DAR ROZUMU
1. Wprowadzenie
Ojciec Święty Franciszek wyjaśnia: „w Ewangelii według św. Łukasza opisane jest wydarzenie, które dobrze oddaje moc daru rozumu: „Dwaj uczniowie Jezusa, którzy widzieli Jego śmierć na krzyżu i złożenie do grobu, rozczarowani i przygnębieni wracają do swojej miejscowości zwanej Emaus.
Po drodze zmartwychwstały Chrystus dołączył do nich i zaczął z nimi rozmawiać. Jednak ich oczy nie były w stanie Go rozpoznać. Pan Jezus wyjaśniał im Pismo Święte, aby zrozumieli, że On musiał cierpieć i umrzeć, aby później zmartwychwstać. Ich umysły zaczęły się otwierać, a w ich sercach na nowo rozpaliła się nadzieja” (por. Łk 24,13-27). Tego właśnie dokonuje w nas Duch Święty: otwiera nasze umysły, byśmy lepiej pojmowali sprawy Boga oraz nasze ludzkie sytuacje”.
Obdarowując nas darem rozumu, Duch Święty sprawia, że możemy lepiej pojąć objawione prawdy wiary. Wiara bowiem sama w sobie nie daje pogłębionego zrozumienia objawienia Bożego, ponieważ pełne rozumienie następuje dopiero w niebie..
Dar rozumu - zawiera w sobie podobne treści co dar mądrości, kładzie jednak większy akcent na wrodzoną zdolność rozróżniania między prawdą a kłamstwem, między dobrem a złem.
2. Do czego uzdalnia nas dar rozumu
Dzięki darowi rozumu prawdy objawione są traktowane i przyjmowane jako oczywiste. Potrzebujemy tego daru, aby pojąć tajemnice Boże takie jak: Trójca Święta, Eucharystia, Wcielenie Chrystusa. Dar ten pozwala zrozumieć w jaki sposób Chrystus żyje pośród nas i jak możemy Go spotkać.
Rozum nie widzi Boga, ale trafnie odczytuje znaki Jego obecności. Rozumem poznajemy i rozróżniamy między prawdą a fałszem. Jego bowiem ostatecznym celem jest prawda, którą można udowodnić, wykazać. Ponieważ sama wiedza nie wystarcza, rozum ma jeszcze inne zadanie: rozpoznawanie dobra i zła moralnego.
Ten dar uzdalnia także do odkrycia „logiki krzyża”, która tłumaczy niezawinione cierpienie. Ten rodzaj życiowych sytuacji, które dla ludzkiego rozumu są absurdem. Każdy, po ludzku rozsądny człowiek, unika takich sytuacji. Tylko chrześcijanin, dzięki obdarowaniu darem rozumu, potrafi odkryć ich sens i korzystać z ukrytej w krzyżu mocy.
Pomocą w przyjęciu i w korzystaniu z daru rozumu jest postawa wdzięczności Bogu za wszystko, czym nas obdarzył. Im większa nasza wdzięczność, tym większe owoce przyniesie łaska Boża w naszej duszy. natomiast zarozumiałość jest przeszkodą dla utrwalenia i rozwoju daru rozumu w nas.
3. Do czego człowiekowi potrzebny jest dar rozumu?
Dar rozumu jest potrzebny, gdyż wiele prawd wiary dotyczy treści, którym sprzeciwia się ludzka natura i logika. Potrzebny jest, aby odczytać wolę Bożą względem siebie, czyli to, w jaki sposób żyć. Umożliwia też rozumienie Słowa Bożego i przyjęcie Objawienia. Poza tym dar rozumu pozwala zrozumieć to, co w sakramentach jest najważniejsze, choć niewidzialne.
4. Jak rozwijać w sobie dar rozumu
Dar rozumu wzrasta w nas, gdy przystępujemy do sakramentów świętych, kiedy jesteśmy w stanie łaski uświęcającej. Rozwijamy w sobie dar rozumu także poprzez modlitwę. Im więcej się modlimy, tym bardziej odkrywamy swoją zależność od Pana i swoje granice, polegające przede wszystkim na tym, że to nie człowiek decyduje, co jest dobre i co jest złe, lecz Bóg. Nam pozostaje rozeznać, czy nasz wybór jest dobry, czy zły, w wyniku prawdy moralnej danej nam przez Boga.
Szczególnym czasem rozwijania tego daru jest Dzień Pański, w którym pogłębiamy swoją wiarę i wiedzę religijną. Do analfabetyzmu religijnego, pozbawionego daru rozumu u młodych ludzi przyczyniają się rodzice, którzy uważają, że niedziela jest przede wszystkim czasem rozrywki, a nie dniem przeznaczonym na umocnienie relacji z Bogiem. Dar rozumu wymaga naszej współpracy i zaangażowania. To zaangażowanie
przejawia się w osobistej modlitwie, lekturze Pisma Świętego i refleksji nad Słowem, spotykaniu się z Bogiem w sakramentach, szczególnie w sakramencie Eucharystii i pokuty.
Dar rozumu należy rozwijać poprzez zaufanie Bogu, oddanie Mu swego życia. Dar ten rozwija się także poprzez skupienie i ciszę, gdyż wtedy człowiek otwiera swoje serce na głos mówiącego Boga. Zaprzeczeniem daru rozumu jest zaślepienie umysłu i zatwardziałość serca.
5. Świadectwo korzystania z daru rozumu
Najdoskonalszym przykładem współpracy osoby ludzkiej z darem rozumu jest Najświętsza Maryja Panna. Niepokalana Dziewica nigdy nie doznała wewnętrznej sprzeczności wynikającej z grzechu pierworodnego. Jej słowa uwielbienia i wdzięczności podczas spotkania ze św. Elżbietą (Łk 1,46-55), są przykładem korzystania z daru rozumu.
6. Dialog rodzinny wokół tematu
Zaproponowane pytania mogą posłużyć lepszemu zrozumieniu działania Ducha Świętego w darze rozumu:
- W jaki sposób, w swoim życiu kieruję się darem rozumu?
- Co czynisz w swoim życiu, by poznawać Boga coraz bardziej?
- Jak wygląda moje codzienne poznawanie Boga?
- W jaki sposób mogę korzystać z daru rozumu w chwilach dokonywania wyborów?
- Czy proszę o dar rozumu, aby pojąć prawdy wiary?
- Które z prawd wiary najtrudniej jest mi przyjąć?
7. Świadek wiary
Naszej modlitwie i zgłębianiu daru rozumu niech patronuje św. Teresa Benedykta od Krzyża. Edyta Stein - żydowska intelektualistka urodzona we Wrocławiu 12.10.1891 r., filozof–fenomenolog, przez długi okres swego życia, niewierząca, lecz poszukującą prawdy, nawrócona na katolicyzm, wreszcie karmelitanka, zagazowana w Oświęcimiu prawdopodobnie 9.08.1942 r. Przez całe życie Bóg niejako przygotowywał Edytę do ofiary męczeństwa.
Upokorzenia, jakie znosiła w życiu codziennym także ze względu na pochodzenie, były dla niej dobrą szkołą. Wystarczy wspomnieć choćby niedopuszczenie jej do habilitacji, najpierw dlatego, że była kobietą, potem, że Żydówką. Sama Edyta, dopiero z perspektywy czasu dostrzegła ukryty sens swojego życia: „co nie leżało w moich planach, leżało w planach Bożych. Jakże jest żywa we mnie pewność płynąca z wiary, że gdy się patrzy przez pryzmat Boży, nie widzi się przypadków.
Całe moje życie, aż do najdrobniejszych szczegółów, zostało nakreślone przez Boską Opatrzność i w obliczu Boga ma doskonały sens i powiązanie. I raduję się na światło chwały, w którym będzie mi kiedyś odsłonięta tajemnica tego doskonałego sensu i związku.”
8. Modlitwa o dar rozumu
Modlitwa o dar rozumu
Przyjdź, Duchu Święty, i nasz ograniczony rozum
napełnij Twoim darem rozumu. Oświecaj łaskawie
nasz umysł, aby był otwarty na przyjęcie prawdy
objawionej, aby korzył się przed Majestatem
Bożym, a Dobroć Bożą radośnie uwielbiał. Niech
nasze naturalne światło rozumu, wsparte Twoim
światłem i przemienione, przybliża nas do Boga
w jasności poznania zbawczej Jego woli
we wszystkich jej znakach. Daj nam zrozumieć
naszą słabość pokornie, a Twoją wszechmoc ufnie.
Daj nam zrozumieć, że wszelkie dobro pochodzi
od Boga, jest darem i pomocą dla nas, niech budzi
naszą nieustającą wdzięczność. O dar rozumu –
prosimy Cię, Duchu Święty.
